Ekmek kırıntısı (İngilizce “breadcrumbs”), bir web sitesinde geçerli sayfanın yolunu gösteren, hiyerarşik bir gezinme zincirine verilen isimdir. Aslında bu terim sadece web sitelerinde değil, işletim sistemlerinde, dosya yöneticilerinde de kullanılır.
Bu fikrin Hansel ve Gretel masallarından ortaya atıldığı söylenmektedir. Söylentiye göre, Hansel ve Gretel‘in eve dönüş yollarını bulabilmek için ekmek kırıntılarını atması bu fikrin oluşmasına neden oldu.
Ana menüye ek olarak, breadcrumb (ekmek kırıntısı) kullanmak ziyaretçinin davranışsal faktörlerini iyileştirir. Bu, görüntülenen sayfa sayısının ve sitede geçilen sürenin artacağı anlamına gelir.
Ekmek Kırıntıları Önemli mi?
Breadcrumb kullanımı kullanıcı davranışına ve arama motoru optimizasyonuna doğrudan etkilidir.
Kullanıcı Davranışında Breadcrumb Önemi
Daha önce ki yazılarımızda bahsettiğimiz Amerikan bilgisayar kullanıcı arayüzü ve kullanıcı deneyimi danışmanlık firması olan Nielsen Norman Group (NN/G)’un kurucularından Jacob Nielsen, 1995 yılında 10 kullanılabilirlik ilkesini liste halinde paylaştı. Paylaşılan bu listede ilk sırada “sistem durumunun görünürlüğü” yer alıyor. Bu başlığı şirket kısaca şöyle tanımlıyor;
“Sistem durumunun görünürlüğü, sistemin durumunun kullanıcılarına ne kadar iyi iletildiğini ifade eder. İdeal olarak, sistemler makul süre içinde uygun geri bildirimlerle kullanıcıları neler olup bittiğinden haberdar etmelidir.”
Aslında sistem durumunun görünürlüğü başlığını daha detaylı incelersek burada geliştirmeniz gereken bir çok detaydan bahsedildiğini göreceksiniz. İleride bu konulara sık sık değineceğiz fakat biz şimdilik breadcrumb üzerinden konuşmaya devam edelim.
Gelin yine NNG firmasının verdiği basit bir örnek ile sistem durumunun görünürlüğünü biraz daha anlaşılır hale getirelim.
“Nerede olursanız olun, ne yaparsanız yapın, etrafınıza bakmak ve çevrenizdeki çeşitli sistem türlerini ve mevcut durumlarını nasıl ilettiklerini not etmek için birkaç dakikanızı ayırın. Telefonunuz veya dizüstü bilgisayarınız pil ömrünün ne kadar kaldığını gösterir; e-posta uygulamanız size kaç tane okunmamış e-postanız olduğunu söyler; metrodaki bir işaret bir sonraki durağı gösterir ya da treni kaçırdıysanız, bir sonrakinin istasyona gelmesi için kaç dakika var görebilirsiniz. Tüm bu bilgiler, etkileşimde bulunduğunuz sistemlerin mevcut durumunu doğru bir şekilde değerlendirmenize olanak tanır.”
Bu tanım bizlere açıkça ziyaretçinin sitede nerede olduğunu söylememiz gerektiği anlamını taşır. Bunun uygulanabilmesi için breadcrumbs kullanmaya ihtiyacımız vardır. Böylece kullanıcıya sitede nerede olduğu hakkında bilgi verilebilir.
Arama Motoru Optimizasyonunda (SEO’da) Breadcrumb Önemi
Ekmek kırıntıları arama motoru optimizasyonu için en temel ve en gerekli unsurlardan birisidir. Aklınıza gelebilecek her türlü sitede kullanılabilir olması nedeniyle günümüzde bir gereklilik olduğuna kesin gözüyle bakılabilir. Her sitede kullanılabilir olmasına rağmen bu tür navigasyon her zaman kullanılmaz. Kullanışlı, net bir yapıya ve iyi bir gezinme menüsüne sahip sitelerin sahipleri genellikle onları yerleştirmez veya hatta ekmek kırıntılarının ne olduğunu bilmez. Bu tür siteler az sayıda sayfaya veya iyi yapılandırılmış bölümlere sahip olabilir.
SEO’da breadcrumbs neden önemli denince aklınıza gelmesi iki neden olmalıdır;
• Sayfaların ağırlığını yeniden dağıtırlar
• İç bağlantılar güçlenir
• Arama sonuçlarında snippet’lar iyileşir
Breadcrumb Örnekleri
Bir breadcrumb zinciri farklı amaçlara göre düzenlenebilir. Genellikle sitenin ne ile ilgili olduğuna bağlı değişebilir.
- Doğrusal Yapıda Breadcrumb
Bu en yaygın şekilde kullanılan seçenektir. Ana sayfadan başlayarak, mevcut görüntülenen sayfaya kadar olan tüm yol gösterilir.
Daha karmaşık ve uzun yollar içeren sitelerde temizlenmiş bir yapı kullanılabilir.
- Geriye Git Düğmesi
Bu kullanıma e-ticaret sitelerinde daha sık karşılaşabilirsiniz. Tarayıcıda ki “Geri” düğmesinin yerini alan bir buton denebilir. Önceki sayfaya dön, kataloğa geri dön gibi…
- İlişkilendirilmiş Ekmek Kırıntıları
Çevrimiçi mağazalar ve çevrimiçi kataloglar tarafından kullanılır. Sayfanın içeriği ve yolu, kullanıcı tanımlı özelliklere ve filtrelere göre oluşturulur.
Doğru Breadcrumb Nasıl Oluşturulur?
Genellikle ana malzeme ile alanın hemen üstünde, varsa ana yatay menünün hemen altında bulunur. Yani başlığın altındaki içerik bloğuna ve sayfa içeriği görüntülenmeden önce yerleştirilirler. Böyle bir yerde, ekmek kırıntıları en görünür ve uygun olacaktır. Daha az sıklıkla, kırıntılar yorumlardan önce içeriğin çıktısının sonunda bulunur. Ancak içeriğin üzerinde olması tavsiye edilir.
Başlıca bazı kurallara dikkat edilerek breadcrumb oluşturmak elbette çok daha faydalı olacaktır.
Ekmek Kırıntıları için Öneriler
- Her site için uygun olmayabilirler. Örneğin, tek sayfalık veya az sayfadan oluşan siteler için gereksizdir.
- Eğer sitenize breadcrumb yerleştirmeye karar verdiyseniz ilk dikkat etmeniz gereken az önce söylediğimiz gibi kesinlikle fark edilebilir olmalıdır.
- Ana menü yerine kullanılmamalı sadece kullanıcının rahat gezinebilmesini desteklemek için kullanılmalıdır.
- Kırıntıların son öğesi (mevcut sayfa) bağlantı içermemelidir.
- Her sayfada aynı konumda kullanın.
- Ana sayfanızda breadcrumbs gereksizdir.